ယူနတီဂ်ာနယ္ပါ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာစက္႐ံု အေမရိကန္တို႔ မသကၤာ

ေပါက္ျမိဳ႕အနီးရွိ လက္နက္စက္႐ံုကို ျဂိဳလ္တုမွ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ေနာက္ဆုံး ဓာတ္ပံု႐ိုက္ယူထားပံု (ဓာတ္ပံု – www.nonproliferation.org)

ယူနတီဂ်ာနယ္ပါဓာတ္ပံုႏွင့္ ျဂိဳလ္တုဓာတ္ပံုမ်ား အေမရိကန္ သုေတသီမ်ားက ႏိႈင္းယွဥ္ထားစဥ္ (ဓာတ္ပံု – www.nonproliferation.org)

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု မြန္ထေရး၊ ဝါရွင္တန္ဒီစီႏွင့္ ဩစႀတီးယားႏိုင္ငံ ဗီယမ္နာ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ အေျခစိုက္သည့္ James Martin Center အဖ်က္လက္နက္ ျပန္႔ပြားမႈ ေလ့လာေရးဌာနမွ သုေတသီမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဓာတုလက္နက္စက္႐ံု ရွိႏိုင္သည္ဟု သံသယရွိေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို လိုက္ၾကသည္။ James Martin Center သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ အႀကီးမားဆံုးေသာ အစိုးရမဟုတ္သည့္ အဖြဲ႕အစည္းတခုျဖစ္ၿပီး စြမ္းအားႀကီး အဖ်က္လက္နက္ျပန္႔ပြားမႈ ဆန္႔က်င္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ သင္တန္းေပးျခင္း၊ သုေတသနျပဳျခင္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ ေနသည့္ အဖြဲ႕လည္းျဖစ္သည္။

James Martin Center အဖ်က္လက္နက္ ျပန္႔ပြားမႈ ေလ့လာေရးဌာနမွ အေရွ႕အာရွ လက္နက္ ျပန္႔ပြားမႈတားဆီးေရး အစီအစဥ္၏ ဒါ႐ိုက္တာ ဂ်က္ဖရီလူးဝစ္ႏွင့္ သုေတသန လက္ေထာက္ ကက္ သရင္းေဒးလ္တို႔က ဩဇာႀကီးမားသည့္ Foreign Policy မဂၢဇင္း ေဆာင္းပါးတေစာင္တြင္ “ျမန္မာႏိုင္ငံက စစ္လက္နက္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေရးဌာန (ကက-ထုတ္) ကို တိုးခ်ဲ႕ေနပါတယ္။ ေပါက္ၿမိဳ႕အနီးက စက္႐ံုဟာ သာမန္ထက္ ထူးျခားေနၿပီး အသစ္ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္လက္နက္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေရးဌာနက စက္မႈနယ္ေျမေတြ အသစ္တည္ေဆာက္ေနသလို ရွိႏွင့္ၿပီးသား စက္မႈနယ္ေျမေတြကိုလည္း အဆင့္ ျမႇင့္တင္ျခင္း၊ တိုးခ်ဲ႕ျခင္းေတြ ျပဳလုပ္ေနပါတယ္။ ေပါက္ၿမိဳ႕အနီးက စက္႐ံုဟာ အဖ်ားအနားေလာက္ သာ ေပၚထြက္ေနသည့္ သဲလြန္စျဖစ္ပါတယ္” ဟု ေရးသားခဲ့သည္။

ဇန္နဝါရီလအတြင္း Unity အပတ္စဥ္ထုတ္ ဂ်ာနယ္က မေကြးတိုင္းအလယ္ပိုင္း ေပါက္ၿမိဳ႕နယ္ တြင္ ၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္ကတည္းက ဓာတုလက္နက္ပစၥည္း မ်ား လွ်ိဳ႕ဝွက္ထုတ္လုပ္ေနသည့္ စက္႐ံုတ႐ံုရွိေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ျမန္မာအစိုးရက ဂ်ာနယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးႏွင့္ သတင္းေထာက္ ၃ ေယာက္ကို ဖမ္းဆီးတရားစြဲဆိုၿပီး စက္႐ံုသည္ သာမန္လက္နက္ စက္႐ံုတ႐ံုသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဓာတုလက္နက္ ထုတ္ လုပ္သည့္ စက္႐ံုမဟုတ္ေၾကာင္း ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။

အစိုးရက အဆိုပါသတင္းႏွင့္ စက္႐ံုနယ္ေျမ၏ ဓာတ္ပံုမ်ားပါရွိသည့္ ဂ်ာနယ္မ်ားအားလံုးကို သိမ္းဆည္းခဲ့ၿပီး စာနယ္ဇင္းသမားမ်ားကို ဖမ္းဆီးအေရး ယူခဲ့သည့္ျဖစ္ရပ္ကို ႏိုင္ငံတကာက အာ႐ံုစိုက္လာခဲ့ Foreign Policy မဂၢဇင္းက ဝယ္ယူခဲ့သည့္ ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံုမ်ားကို အေျခခံ၍ သုေတသီမ်ားက စက္႐ံု၏တည္ေနရာကို သတ္မွတ္သ႐ုပ္ခြဲႏိုင္ခဲ့သည္။ “သူ႕ရဲ႕အတိုင္းအတာက အံ့ဩဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ သာမာန္ လက္နက္ထုတ္လုပ္တဲ့စက္႐ံုနဲ႔ မတူတာက ေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္” ဟု သူတို႔ကေရးသားခဲ့သည္။

ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံုက ေဒသခံမ်ား ေျပာျပသည့္ အေသးစိတ္အခ်က္မ်ားကို အတည္ျပဳေပးခဲ့သည္။ ပင္မဝင္ေပါက္ အပါအဝင္ ပတ္ဝန္းက်င္လံုၿခံဳေရးကို လည္း အထူးစီမံထားသည္။ အေရးႀကီး ဧည့္သည္ မ်ားအတြက္ဟု ယူဆရသည့္ ရဟတ္ယာဥ္ကြင္းကို လည္း ေတြ႕ရသည္။ ထို႔ျပင္ အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ အိမ္မ်ားသည္ စစ္လက္နက္ ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေရးဌာန၏ အျခား စက္မႈနယ္ေျမ မ်ားတြင္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအတြက္ ေဆာက္လုပ္ ေပးသည့္ အိမ္မ်ားအတိုင္း စစ္တန္းလ်ားသ႑ာန္ အေဆာက္အအံုမ်ား ျဖစ္ေနသည္ဟုလည္း သိရသည္။

“စက္႐ံုဟာ ဓာတုလက္နက္ထုတ္လုပ္တဲ့စက္႐ံု ဟုတ္မဟုတ္ ခြဲျခားဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ စက္႐ံုရဲ႕အရြယ္အစား၊ အသြင္အျပင္နဲ႔ တည္ေနရာ က သာမန္ လက္နက္စက္႐ံုတ႐ံုနဲ႔ ကိုက္ညီမႈေတြ မရွိပါဘူး” ဟု သုေတသီမ်ားက ေရးသားခဲ့သည္။ ၂၀ဝ၄၊ ၂၀ဝ၉ ႏွင့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တို႔တြင္ ၿဂိဳဟ္တုမွ ႐ိုတ္ကူးခဲ့ေသာ ဓာတ္ပံုမ်ားကို အင္တာနက္တြင္ Google Earth၊ Bing ႏွင့္ Here စသည့္ ဝက္ဘ္ဆိုက္မ်ားတြင္ ရရွိႏိုင္ပါသည္။

James Martin Center မွ သုေတသီမ်ားက Foreign Policy မဂၢဇင္းႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ ႐ိုက္ကူးခဲ့ေသာ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ဝယ္ယူခဲ့သည္။ ေကာင္းကင္မွ ႐ိုက္ကူးသည့္ ဓာတ္ပံုကို အသံုးျပဳ၍ ဓာတုလက္နက္ ထုတ္လုပ္သည့္ စက္႐ံုျဖစ္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ႏိုင္ရန္ အလြန္ခက္ခဲေၾကာင္း သူတို႔က ေရးသားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း စက္႐ံု၏ အရြယ္အစားႏွင့္ တည္ေနရာက အျခား ေနရာမ်ားတြင္ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည့္ သာမန္လက္နက္ စက္႐ံုတခုႏွင့္မတူေၾကာင္း သူတို႔ကဆိုသည္။ စက္႐ံုတြင္ စတုရန္းမီတာ ၂၀ဝ၀ဝ၀ ေက်ာ္က်ယ္ဝန္းသည့္ အလြန္ႀကီးမားေသာ ကုန္ေလွာင္႐ံု ၅ ခု ပါဝင္ေန ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

အကယ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဓာတုလက္နက္ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ (CWC) ကို သေဘာတူလိုက္နာရန္ ကတိျပဳခဲ့ၿပီးျဖစ္သည့္ အတိုင္း ေကာင္းမြန္စြာ ေဆာင္ရြက္ပါက ဓာတု လက္နက္ ထုတ္လုပ္ေနသည္ဟူေသာ စြပ္စြဲမႈမ်ားကို လြယ္လြယ္ကူကူ ေျဖရွင္းႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ CWC သေဘာတူညီခ်က္ ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာ္လည္း လိုက္နာက်င့္သံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုေက်ာ္ အခ်ိန္ဆြဲခဲ့ၿပီး ကတိမ်ားကိုသာ ဆက္လက္ေပးေနခဲ့သည္။ CWC ၏လုပ္ငန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး အဖြဲ႕မွ နည္းပညာအေထာက္အကူျပဳ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕တဖြဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ တုန္းက ေရာက္ရွိခဲ့ေသးသည္။ ထိုအခ်ိန္ မတိုင္မီ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းတြင္ ျမန္မာအစိုးရ ေျပာေရးဆို ခြင့္ရွိသူ ဦးရဲထြဋ္က သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္ခံ က်င့္သံုးႏိုင္ရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္က ျပင္ဆင္မႈမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ယူနတီဂ်ာနယ္၏ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားေပၚေပါက္လာသည့္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ အတြင္းတြင္လည္း ဦးရဲထြဋ္ကပင္ ထပ္မံကတိျပဳခဲ့ျပန္သည္။

ကနဦး ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ရန္၊ လိုအပ္ ေသာ ဥပေဒျပဳမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ႏွင့္ CWC ၏ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားအတိုင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ဖြဲ႕ စည္းရန္ အခ်ိန္လိုအပ္သည္မွာ ေသခ်ာေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံက တံု႔ဆိုင္းေနပံုရသည္ဟု သုေတသီ မ်ားကယူဆၾကသည္။ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို လိုက္ နာက်င့္သံုးသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ အစိုးရက ရက္ ၃၀ အတြင္း ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား အားလံုးကို CWC ၏ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအတိုင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ ေၾကညာခ်က္ မ်ားအားလံုးကို စံုစမ္းစစ္ေဆးခြင့္ ေပးရမည္ျဖစ္သလို ေတာင္းဆိုလာပါကလည္း ေသခ်ာစြာ ရွင္းလင္းျပသ ရမည္ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ အလားတူ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာျဖစ္သည့္ စစ္ လက္နက္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေရးဌာန၏ ေနာက္ထပ္ စက္႐ံုမ်ား ရွိေနေသးေၾကာင္းလည္း Foreign Policy မွေဆာင္းပါးတြင္ေဖာ္ျပထားသည္။ မင္းဘူး ၿမိဳ႕အနီးမွ စက္႐ံုတခုကို ေျမာက္ကိုရီးယားအေထာက္ အပံ့ျဖင့္ အမ်ိဳးအစား မခြဲျခားႏိုင္သည့္ ဒံုးပ်ံမ်ား ထုတ္လုပ္ေနသည့္ စက္႐ံုတခုဟု အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ယံုၾကည္ထားသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံက ပိုမိုပြင့္လင္းသည့္ လူ႔အသိုင္း အဝိုင္းတခုသို႔ ဦးတည္သြားလိမ့္မည္ဆိုေသာ ေမွ်ာ္ လင့္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဆက္ဆံခဲ့ျခင္းအားလည္း James Martin Center မွ သုေတသီမ်ားက ေထာက္ျပသည္။

“စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုေျဖေလွ်ာ့ေပးတာ၊ အတိုက္ အခံေတြကို ျပန္လႊတ္ေပးတာ စတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ နဲ႔အတူ ေျမာက္ကိုရီးယားကို ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြ ေရွာင္ေတာ့မယ္လို႔ထင္ခဲ့ၾကတယ္။ သမၼတအိုဘားမား အစိုးရက ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဆက္သြယ္မႈနဲ႔ တရား မဝင္ လက္နက္ဝယ္ယူမႈ အစီအစဥ္ေတြကို အဆံုး သတ္မယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကေပးခဲ့တဲ့ ကတိေတြကို ယံုၾကည္ခ်င္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဒံုးပ်ံအေရာင္းအဝယ္ကိစၥေတြ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားနည္းပညာ စိတ္ဝင္စား မႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေျဖမေပးႏိုင္တဲ့ေမးခြန္းေတြရွိေန ေပမယ့္ အေမရိကန္တာဝန္ရွိသူေတြက လက္နက္ ျပန္႔ပြားမႈတားဆီးေရး ျပႆနာမွန္သမွ်ကိုဒီမိုကေရစီ တည္ေဆာက္ေရးကေျဖရွင္းေပးႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေနၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေပါက္ၿမိဳ႕နားမွာ ျဖစ္ခဲ့တာ ေတြက အေမရိကန္အစိုးရ မွားေနတယ္ဆိုတာကို ေဖာ္ျပေနပါတယ္။ စစ္လက္နက္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ ေရးဌာနက သူတို႔ စက္႐ံုေတြကိုတည္ေဆာက္ဖို႔ ျပည္သူေတြရဲ႕လယ္ေျမေတြကို သိမ္းယူေနၿပီးေတာ့ အစိုးရကလည္း စံုစမ္းျခင္းမခံရေအာင္ သတင္း ေထာက္ေတြကို ဖမ္းဆီးေနတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ရွိေန သမွ် ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတခု အျမစ္တြယ္ အေျခခ်ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု သုေတသီမ်ားက ေရးသားခဲ့သည္။

ဧရာ၀တီ