အသက္ပါႏုတ္ယူေနေသာ ေသမင္းအပူဒဏ္

 အပူခ်ိန္ ၄၂ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ေအာက္တြင္ ဦးမ်ဳိးခ်စ္ တစ္ေယာက္ ေခြၽးတဒီးဒီး က်ေနေသာ္လည္း ဝမ္းေရးအတြက္ ဆိုက္ကားကို အားတင္းနင္းေနရသည္။ သို႔ေသာ္ သူေတာင့္မခံႏိုင္ေတာ့။ ထိုအပူခ်ိန္ေအာက္တြင္ ေခြၽးထြက္လြန္ၿပီး မူးလဲရာမွ မႏၲေလး ေဆး႐ုံႀကီးသို႔ ေရာက္ခဲ့ရသည္။

အသက္ ၅၄ ႏွစ္အရြယ္ ရွိၿပီျဖစ္ေသာ ဦးမ်ဳိးခ်စ္ကို မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီး အေရးေပၚ လူနာဌာနသို႔ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းမ်ားက လိုက္လံ ပို႔ေဆာင္ေပးခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ေဆး႐ုံသို႔ ေရာက္ခ်ိန္ ၁၀၄ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္အထိ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ရွိေနေသာ ဦးမ်ဳိးခ်စ္ကို အပူခ်ိန္ က်သြားေစရန္ ေရခဲေရမ်ား ထပ္ကာထပ္ကာ ေလာင္းခ်ဳိးေပးခဲ့ရသည္။

မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီးသို႔ အပူလွ်ပ္ (Heat Stroke) ျဖင့္ ေရာက္ရွိလာေသာ လူနာမ်ားကို ကိုယ္အပူခ်ိန္အလိုက္ ေရခဲေရ စိမ္ထားသည့္ အဝတ္မ်ားျဖင့္ ပတ္ေပးျခင္း၊ ေဆးပုလင္း ခ်ိတ္ကာ ေဆးသြင္းေပးျခင္း၊ ေရခဲေရမ်ား ေလာင္းခ်ဳိးေပးျခင္း၊ ေရခဲစိမ္ထားသည့္ ဇလုံထဲသို႔ ေခတၱမွ်ေနေစျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးလ်က္ ရွိသည္။
“ေနပူထဲထြက္ရင္ အပူလွ်ပ္မယ္လို႔ ေၾကညာထား ေပမယ့္လည္း ဝမ္းစာအတြက္ မလုပ္မျဖစ္ လုပ္ရတာပါပဲ၊ ျဖစ္မွ ျဖစ္ေရာပဲ ဒီလိုမွ မလုပ္ရင္လည္း ဘာနဲ႔စားၾကမလဲ” ဟု ဦးမ်ဳိးခ်စ္က မ်က္လႊာကို ေအာက္ခ်ကာ ဝမ္းနည္းသည့္ အသံျဖင့္ ေျပာဆိုသည္။

ဧၿပီလ ၂၁ ရက္ေန႔မွစ၍ မႏၲေလးၿမဳိ႕ အပူခ်ိန္သည္ ၄၂ ဒသမ ၂ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္သို႔ ေရာက္ရွိလာသည့္အတြက္ ေနပူထဲတြင္ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္သည့္ ေန႔စားဝန္ထမ္းမ်ား၊ အသက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား၊ အရက္ေသာက္သူ အမ်ားစုသည္ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ အပူလွ်ပ္ေဝဒနာ (Heat Stroke) ျဖစ္ပြားၿပီး မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီးသို႔ ယင္းေန႔မွ စတင္ကာ ညေန ၆ နာရီ ၃၀ မိနစ္ အခ်ိန္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေရာက္ရွိလာတတ္ၾကသည္။

မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီးတြင္ ေန႔အပူခ်ိန္မွာ တျဖည္းျဖည္း တိုးလာၿပီး အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ေခြၽးထြက္လြန္ကာ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းရွိ ေရႏွင့္ ဓာတ္ဆားဆုံး႐ႈံးမႈ မ်ားျပားျခင္းေၾကာင့္ မိတ္ႏွင့္ ယားယံဖုမ်ား ထြက္ျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ မူးေမာ္ျခင္း၊ ႂကြက္တက္ျခင္း၊ ေခြၽးေျခာက္ၿပီး ကိုယ္အပူခ်ိန္ တက္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္းတို႔အျပင္ အသက္အႏၲရာယ္ အေျခအေန စိုးရိမ္ဖြယ္အထိ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီးမွ အေထြေထြေရာဂါကု ဆရာဝန္တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။

“Heat Stroke ဆိုတာက ေန႔အပူခ်ိန္ မ်ားေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ခ်က္ခ်င္းျဖစ္တာ မဟုတ္ဘူး။ လူကေတာ့ Heat Stroke ျဖစ္တာမသိဘူး။ ညေနပိုင္းက်မွ မူးလဲတာေတြ၊ အဲဒီလိုမ်ဳိးျဖစ္ၿပီး ေရာက္လာၾကတာ” ဟု မႏၲေလးေဆး႐ုံႀကီးမွ ေဆးႏွင့္ လူမႈဆက္ဆံေရး အရာရွိ ဦးမင္းလြင္က ေျပာၾကားသည္။

မႏၲေလးၿမဳိ႕ အပူခ်ိန္သည္ ဧၿပီလ ၂၁ ရက္ေန႔မွ ၂၄ ရက္အထိ အပူခ်ိန္ ၄၂ ဒသမ ၂ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ ဝန္းက်င္တြင္ ရွိေနသျဖင့္ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ေဆး႐ုံ ေရာက္ရွိသူမ်ား၊ ေသဆုံးမႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။

မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီးအတြင္း ၿမဳိ႕နယ္ ၂၈ ၿမဳိ႕နယ္တြင္ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ဧၿပီလ ၂၁ ရက္ေန႔မွ ၂၆ ရက္ေန႔အထိ ေဆး႐ုံတက္ ကုသသူ ၆၅ ဦးရွိၿပီး ေသဆုံးသူ ခုနစ္ဦးရွိၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး တိုင္းက်န္းမာေရး ဦးစီးဌာနထံမွ စုံစမ္းသိရသည္။

မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီးတြင္ ဧၿပီလ ၂၁ ရက္ေန႔မွ ၂၈ ရက္ေန႔အထိ အပူလွ်ပ္လူနာ ၅၂ ဦး ေရာက္ရွိလာၿပီး အရက္ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူတစ္ဦး၊ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ေသးဆုံးသူသုံးဦး ရွိေၾကာင္း မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီး မွတ္တမ္းအရ သိရသည္။

မႏၲေလးၿမဳိ႕ရွိ ပုဂၢလိကေဆးခန္း မ်ားတြင္လည္း အပူဒဏ္ေၾကာင့္ မ်က္စိနာျခင္း၊ အသံဝင္ျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္း ယားယံျခင္း၊ အေရျပားမ်ား ယားယံျခင္း၊ မူးေမာ္ျခင္း၊ ေခြၽးထြက္လြန္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ေရာက္ရွိလာသည့္ လူနာအမ်ားအျပား ရွိေၾကာင္း မႏၲေလးၿမဳိ႕ရွိ ပုဂၢလိက အေထြေထြေရာဂါကု ေဆးခန္းမ်ားထံမွ စုံစမ္းသိရွိရသည္။
“အရက္သမားေတြ၊ ေနပူထဲမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့သူေတြ၊ ကုန္ထမ္းသမားေတြ၊ ဆိုင္ကယ္ ကယ္ရီသမားေတြ၊ အသက္ႀကီးတဲ့ သူေတြဆိုရင္ ဒီအပူဒဏ္ကို မခံႏိုင္ၾကဘူး။ ေဆးခန္းကို အပူေၾကာင့္ တစ္ေန႔ ၁၀ ေယာက္ေလာက္ လာျပၾကတယ္။ ေနပူထဲထြက္ရင္ အကာအကြယ္ေတြနဲ႔ ထြက္သင့္ပါတယ္” ဟု ခ်မ္းေအးသာစံ ၿမဳိ႕နယ္ရွိ ေအးေဆးခန္းမွ အေထြေထြေရာဂါကု ဆရာဝန္ ေဒါက္တာ စိုင္းထြန္းေအာင္က ေျပာၾကားသည္။

ေန႔အပူခ်ိန္ ျမင့္မားေနခ်ိန္တြင္ ေရတြင္း တူးသမားမ်ားအတြက္ အလြန္ အႏၲရာယ္မ်ားသည့္ အေနအထားျဖစ္ၿပီး အပူျပင္းျပင္း ေအာက္တြင္ ခႏၶာကိုယ္ ေရစိုေန၍ ေရခဲေရ မေသာက္ရဲဘဲ ဓာတ္ဆားေရ ေသာက္ေနရေၾကာင္း မႏၲေလးၿမဳိ႕ေပၚတြင္ ေရတြင္းတူးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သည့္ ဦးျမေဆာင္က ေျပာဆိုသည္။

အိမ္ေျခမဲ့ သြားလာေနထိုင္သူ အမ်ားစုသည္လည္း အပူဒဏ္ေၾကာင့္ အစာေရစာ ျပတ္လပ္ျခင္း၊ အရက္ေသစာ အလြန္အကြၽံ ေသာက္စား မူးယစ္ျခင္းေၾကာင့္ ေသဆုံးရျခင္းတို႔ ျဖစ္ပြားေၾကာင္းလည္း မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး ရဲတပ္ဖြဲ႕မွဴး႐ုံး မွတ္တမ္းအရ သိသည္။

ဧၿပီလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ မႏၲေလးၿမဳိ႕၏ ေန႔အပူခ်ိန္မွာ ၄၂ ဒသမ ၀ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ ရွိေနသည္။ ယင္းေန႔တြင္ စဥ့္ကူးၿမဳိ႕နယ္ ေက်ာက္ငႏြားေက်းရြာ အေရွ႕ဘက္ ၁ မိုင္ ၄ ဖာလုံအကြာ ေက်ာက္ငႏြား-မေကြး လူသြားလမ္းအနီး ေတာစပ္တြင္ အသက္ ၅၀ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသားတစ္ဦး ပုပ္ပြေနသည့္ အေလာင္းကို ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီး ေသဆုံးေနသည့္ အေလာင္းေဘးတြင္ အရက္ပုလင္းခြံ တစ္လုံးကို ေတြ႕ရွိခဲ့ေၾကာင္း အဆိုပါ႐ုံးမွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
“အရက္သမားေတြက ေနပူလည္း အရက္ေသာက္တာ မေလွ်ာ့ဘူး၊ ေသာက္တာပဲ၊ ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာ ျပတ္ၿပီး ဆုံးသြားတာ” ဟု ၎ကဆိုသည္။

မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး အတြင္းတြင္ ဧၿပီလ ၂၁ ရက္ေန႔မွ ၂၅ ရက္ေန႔အထိ အရက္ေၾကာင့္ ၁၃ ဦး ေသဆုံးခဲ့ေၾကာင္း မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး ရဲတပ္ဖြဲ႕မွဴး႐ုံး မွတ္တမ္းအရ သိရသည္။

အပူေၾကာင့္  လူမ်ားေဆး႐ုံ ေရာက္ရွိမႈ၊ ေသဆုံးမႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနသျဖင့္ နံနက္ ၁၀ နာရီမွ ညေန ၅ နာရီ အသြားအလာ ဆင္ျခင္ျခင္း၊ ေန႔ခင္းအခ်ိန္တြင္ အရက္ေသာက္ရန္ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္၊ ေခြၽးထြက္ လြန္ပါက ကိုယ္တြင္းရွိ ေရႏွင့္ ဓာတ္ဆား ဆုံး႐ႈံးမႈကို ျပန္လည္ ျဖည့္တင္းႏိုင္ေရး ဓာတ္ဆားရည္ ေသာက္ရန္၊ က္ိုယ္အပူခ်ိန္ တက္ပါက ေရေအးဖတ္ ႏိုင္ႏိုင္တိုက္ျခင္း၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ႏွလုံးေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ အခံရွိသူမ်ား၊ ကေလးသူငယ္မ်ားႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား အေနႏွင့္ ေန႔လယ္ေန႔ခင္းတြင္ အရိပ္ရ၍ ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းေသာ ေနရာမ်ဳိးတြင္ နားေနျခင္း၊ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္းႏွင့္ အတက္ေရာဂါ ျဖစ္လွ်င္ ေဆး႐ုံ အေရာက္ေနာက္က်ပါက အသက္ဆုံး႐ႈံးႏိုင္သျဖင့္ ေဆး႐ုံသို႔ အျမန္ဆုံး သြားေရာက္သင့္ေၾကာင္း က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အပူဒဏ္ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာထားသည္။

မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီးတြင္လည္း ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ Heat Stroke ကဲ့သို႔ ျဖစ္ပြားခဲ့လွ်င္ ကုသေပးႏိုင္ရန္ ႀကဳိတင္ ျပင္ဆင္ထားေၾကာင္း၊ ေဆးဝါးမ်ား စုေဆာင္းထားျခင္း၊ ဝန္ထမ္း အင္အားမ်ား တိုးျမႇင့္ထားျခင္း၊ လူမႈကူညီေရး အသင္းမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ထားျခင္း၊ မႏၲေလးၿမဳိ႕ေပၚရွိ ေရခဲစက္မ်ားမွလည္း ေရခဲအခမဲ့ ကူညီေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ထားေၾကာင္း မႏၲေလး ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီး ေဆးႏွင့္ လူမႈဆက္ဆံေရး အရာရွိ ဦးမင္းလြင္က ေျပာၾကားသည္။

မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီးတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ Heat Stroke ျဖစ္ပြားသည့္ အခ်ိန္တြင္ တစ္ေန႔လွ်င္ လူ ၂၀၀ နီးပါး ေသဆုံးျခင္း၊ ေတာင္ျမင့္ သုသာန္ မီးသၿဂႋဳဟ္စက္တြင္ အေလာင္းမ်ား မ်ားျပားသည့္အတြက္ ေခါင္းတိုင္ က်ဳိးက်သည္အထိ ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း စိမ္းေရာင္စို Activities မွ အတြင္းေရးမွဴး ဦးေမာင္ေမာင္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
“မႏၲေလးတိုင္းထဲမွာ အပူဒဏ္ ကာကြယ္ေရးစခန္းေတြ ဖြင့္ထားတယ္။ ေဆးဂ်ဴတီေတြ ခ်ထားတယ္” ဟု တိုင္းက်န္းမာေရး ဦးစီးဌာမွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ဆိုသည္။

မႏၲေလးတြင္ ဧၿပီလ ၃၀ ရက္ေန႔ ေန႔အပူခ်ိန္မွာ ၃၈ ဒသမ ၀ ဒီဂရီတင္တီ ဂရိတ္ရွိသည္ဟု ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ သိရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထိုကဲ့သို႔ အပူခ်ိန္ လြန္ကဲမႈကဲ့သို႔ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈမ်ား တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ သိသာဆိုးရြားစြာ ခံစားလာရၿပီ ျဖစ္သည္။ ထိုဆိုးက်ဳိးမ်ားအတြက္ ကုသရန္ နည္းလမ္းမ်ား ရွိသည္။
“အခုျဖစ္မွ သစ္ပင္စိုက္လို႔ရတာ မဟုတ္ဘူး၊ အပူပိုင္း မိုးနည္းရပ္ဝန္း ေဒသအတြက္ သစ္ပင္စိုက္တာ အေကာင္းဆုံးပါပဲ။ ေရတိုအပိုင္းနဲ႔ ေရရွည္အပိုင္း ဆိုၿပီး ႏွစ္ပိုင္းရွိပါတယ္၊ ေရတိုအပိုင္းကေတာ့ အခုက်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ အပူဒဏ္ သတိေပး ေၾကညာခ်က္ေတြပါ။ ေရရွည္ အေနနဲ႔ကေတာ့ သစ္ပင္စိုက္တာ အေကာင္းဆုံးပါပဲ၊ မိုးေလဝသကေန ေနာင္အတြက္ ထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္းေတြက ေကာင္းတာတစ္ခုမွ မပါဘူး၊ အဲဒါေတြေၾကာင့္ အရိပ္ရသစ္ပင္ေတြ စိုက္သင့္တယ္” ဟု ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အထိ မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္တို႔တြင္ အပင္ေပါင္း သံုးေသာင္းေက်ာ္ စိုက္ပ်ဳိးခဲ့သည့္ စိမ္းေရာင္စို Activities အတြင္းေရးမွဴး ဦးေမာင္ေမာင္ဦးက ေျပာၾကားသည္။

ႏိုင္ငံတကာတြင္ ေတာအုပ္မ်ား၊ သစ္ေတာမ်ားကို စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းထားရွိျခင္းျဖင့္ ရာသီဥတုဒဏ္ကို ကာကြယ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး အသီးသီးအလိုက္ လုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း၊ NGO မ်ားမွလည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ လုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း၊ အစိုးရအဖြဲ႕ အေနႏွင့္ ျဖစ္လာမွ ျပဳလုပ္ျခင္းထက္ မျဖစ္ခင္မွ ႀကဳိတင္ကာကြယ္ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း စိမ္းေရာင္စို Activities မွ အတြင္းေရးမွဴးက ထပ္မံေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ေဒသအခ်ိဳ႕တြင္ စံခ်ိန္သစ္ တင္သည္အထိ အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္မႈမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚေနၿပီး ကေလး၊ မံုရြာ၊ ေရႊဘို အပါအဝင္ ေဒသအခ်ိဳ႕တြင္လည္း အပူလွ်ပ္ ေဝဒနာေၾကာင့္ ေဆး႐ုံတက္ ကုသရသည္မ်ား ရွိသကဲ့သို႔ ေရာဂါအခံ ရွိေနေသာ အပူဒဏ္ မခံႏုိင္ေသာ သက္ႀကီးရြယ္အိုအခ်ိဳ႕ ေသဆံုးသည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားလည္း ရွိေနသည္။

လူ႔အသက္ကိုပါ ေခြၽယူေနၿပီ ျဖစ္ေသာ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႀကံဳေတြ႕လာရၿပီျဖစ္ရာ ယင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ စိမ္းေရာင္စို Activities အတြင္းေရးမွဴး ဦးေမာင္ေမာင္ဦး က ေအာက္ပါအတိုင္း ေျပာဆိုသည္။
“ရာသီဥတု ပိုပူလာရျခင္းက ၿမဳိ႕ျပကို အလြန္အကြၽံ ခ်ဲ႕ထြင္ျခင္းပဲ။ ၿမဳိ႕ျပကို ခ်ဲ႕ထြင္မယ္ဆိုရင္ သစ္ပင္ေတြခုတ္မယ္၊ သစ္ပင္ေတြ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ ရာသီဥတုက ပိုၿပီးပူလာမယ္။ ပိုက္ဆံရွိတဲ့ သူေတြ အတြက္ကေတာ့ အပူဒဏ္ကို ကာကြယ္ဖို႔ အဲယားကြန္း၊ ပန္ကာေတြနဲ႔ ေနလို႔ရတယ္။ အေျခခံ လူတန္းစားေတြ၊ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္မွာ အလုပ္လုပ္ဖို႔ ျငင္းဆန္လို႔ မရတဲ့ လူေတြအတြက္ကေတာ့ ၿမဳိ႕ျပ ခ်ဲ႕ထြင္လာျခင္းရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ကို ခံစားရတာပါ”

The Voice Weekly

Written by  ၿဖိဳးၿဖိဳးေဇာ္