ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္းမႈမရွိေၾကာင္း ဦးရဲထြဋ္ ေျပာ

ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပန္ၾကားေရး ဒုတိယဝန္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ ဗီြအိုေအ ျမန္မာပိုင္းဌာနသို႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းအတြက္ လာေရာက္စဥ္။ (ဇူလိုင္ ၁၉၊ ၂၀၁၄)

 ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခုေနာက္ပုိင္း သတင္းမီဒီယာ သမားေတြ ဖမ္းဆီးခံရတာ ၊ အျပစ္ေပး အေရးယူခံရတာ၊ ကန္႔ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြ ပုိမုိ မ်ားျပားလာေနတာဟာ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္းသြားျခင္း မဟုတ္ပဲ မီဒီယာသမားေတြရဲ႕က်င့္၀တ္နဲ႔ စာနယ္ဇင္း အတတ္ပညာဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြ မ်ားလာတဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန ဒုတိယ၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္က ေျပာပါတယ္။ ၀ါရွင္တန္ ဒီစီၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ ဗီြအုိေအ ျမန္မာပုိင္းဌာနကုိေရာက္ရွိစဥ္ သီးျခားျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခန္းအတြင္း ဦးရဲထြဋ္က အဲဒီလုိ ေျပာဆုိသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေနေတြကုိ ဦးေက်ာ္ဇံသာက ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ။  ။ ဝန္ႀကီးဦးရဲထြဋ္၊ အထူး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္၊ ဗီြအိုေအကို (လာေရာက္ခဲ့တဲ့အတြက္)။ ဒီအခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သိပ္ၿပီးေတာ့ လူေျပာသူေျပာ မ်ားေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာ့မီဒီယာေလာကအတြက္ အင္မတန္ တာဝန္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ မီဒီယာနဲ႔ အထိေတြ႔ဆံုး အစိုးရတာဝန္ရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ကို ေမးျမန္းခြင့္ရတာဟာ က်ေနာ္တို႔အတြက္ အခြင့္ထူးလို႔ ယူဆပါတယ္ခင္ဗ်။ ..ဆိုေတာ့ ပထမဦးဆံုးက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ေလာက္က မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ အေတာ္ေလး ေကာင္းေနတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ တကမၻာလံုးကပဲ လက္ခုပ္ၾသဘာတီးၿပီးေတာ့ ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာက်ေတာ့ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္အရွိန္ဟာ ေလ်ာ့နည္းလာတယ္၊ က်ဆင္းလာတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေဝဖန္လာၾကပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ပထမဆံုး ဘယ္လို တုံ႔ျပန္ေျပာခ်င္ပါသလဲ။

ဦးရဲထြဋ္။         ။ ပထမဆံုး က်ေနာ္ေျပာခ်င္တဲ့အခ်က္ကေတာ့ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္းသြားတယ္၊ ယုတ္ေလ်ာ့သြားတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ လက္မခံပါဘူး၊ ျငင္းဆန္ပါတယ္။ ဘာက ျပႆနာျဖစ္တာလဲဆိုေတာ့ မီဒီယာသမားေတြရဲ႕ က်င့္ဝတ္နဲ႔ စာနယ္ဇင္း အတတ္ပညာဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြ ပိုမ်ားလာတယ္လို႔ပဲ က်ေနာ္တို႔ ေျပာရမွာပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ။  ။ ဒါေပမယ့္ တေလာတုန္းက ကမၻာမွာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ နယ္စည္းမထား သတင္းစာဆရာမ်ားအဖဲြ႔ရဲ႕ စာရင္းအရ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၂၀၁၃ မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ႏုိင္ငံေပါင္း ၂၀၀ နီးပါးေလာက္ရွိတဲ့အထဲမွာ ၁၅၁၊ ၂၀၁၄ ႏွစ္စပိုင္းမွာ ၁၄၈၊ နည္းနည္း ခုန္တက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ က်န္တဲ့ႏုိင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအထက္မွာ ရွိေနတုန္းပါပဲ။ အဲဒီေနာက္မွာမွ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ဥပမာအားျဖင့္ ျဖစ္တဲ့အမႈေတြ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕သတင္းေထာက္ေတြ list လုပ္ျပထားတဲ့ဟာေတြ ၾကည့္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ DVB သတင္းေထာက္ကို ဝတၱရားေႏွာင့္ယွက္မႈနဲ႔ ေထာင္ခ်ခဲ့တယ္။ တခါ ႏိုင္ငံျခားသတင္းေထာက္တစ္ေယာက္ကို ဗီဇာကိစၥနဲ႔ ျပည္ပေမာင္းထုတ္ခဲ့တယ္။ ယူနတီဂ်ာနယ္သတင္းေထာက္ေတြကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တယ္။ အေတာ္ေလး ျပင္းထန္တဲ့ ျပစ္ဒဏ္ဆိုၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံတကာက ေဝဖန္ေနၾကတယ္။ သတင္းေထာက္ကို ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ေတာင္ ခ်တယ္ဆိုတာ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ Bi မြန္းတည့္ေနက လူေတြကို ဖမ္းတယ္၊ တခ်ဳိ႕ဆို ထြက္ေျပးေနရတယ္၊ ေနာက္ သတင္းဂ်ာနယ္တုိက္က လူေတြကို ေခၚၿပီးေတာ့ တခ်ဳိ႕ကို စစ္ေဆးတယ္၊ ဘာညာလုပ္တယ္၊ …ဆိုေတာ့ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေကာ အကုန္လံုး သူတို႔အျပစ္ခ်ည့္ပဲလား၊ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က အားနည္းခ်က္ေရာ မရွိဘူးလို႔ ေျပာခ်င္ပါသလား။

ဦးရဲထြဋ္။         ။ ပထမဆံုး က်ေနာ္- ဦးေက်ာ္ဇံသာ ညႊန္းတဲ့ အညႊန္းကိန္းေပ့ါေနာ္- စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အညႊန္းကိန္းကို ေျပာရရင္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔က အဲဒီ အညႊန္းကိန္းေတြထက္ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္သူေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ အရည္အခ်င္းျပည့္တဲ့၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ သတင္းေတြကို ရႏုိင္သလဲ၊ သူတို႔ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရးမွာ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ၊ သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အခြင့္အေရးေတြကို က်င့္သံုးတဲ့အခါမွာ မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ လုပ္ႏုိင္ဖို႔အတြက္၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ရလား မရဘူးလားဆိုတာကိုပဲ က်ေနာ္တို႔က ပိုစိတ္ဝင္စားပါတယ္။ သူတို႔ေျပာတာေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အေထာက္အထားတခုအေနနဲ႔ ယူမယ္၊ ဒီအေပၚမွာ သိပ္ၿပီးေတာ့ တန္ဖိုးမထားပါဘူး။

ေနာက္တခုကေတာ့ ဦးေက်ာ္ဇံသာ ညႊန္းသြားတဲ့ ကိစၥေတြေပါ့။ အဲဒီကိစၥေတြမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္တာ ကာလအတြင္းမွာ အစိုးရရဲ႕ မူဝါဒေတြကို ေဝဖန္တာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ သမၼတႀကီးကို တခ်ဳိ႕ဟာေတြဆို ပုဂၢိဳလ္ေရးဆန္ဆန္ ေျပာတဲ့ဟာေတြ ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဘာမွ အေရးယူခဲ့တာေတြ မရွိဘူး။ ဦးေက်ာ္ဇံသာ ေျပာခဲ့တဲ့အမႈေတြကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တဖက္က ယူနတီဂ်ာနယ္ဆိုရင္ တကယ္ကေတာ့ သူေရးတဲ့သတင္းထက္ သူ႔ရဲ႕လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က အေရးယူရတာ။ ဒီလိုမ်ဳိး လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ အက္ဥပေဒအရ ကာကြယ္ထားတဲ့ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ အေဆာက္အဦးတခုထဲကို အေယာင္ေဆာင္ၿပီးေတာ့ ဝင္လို႔ရွိရင္ - က်ေနာ္ထင္တယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာလည္း ဒီလိုပဲ အေရးယူမွာပဲ။ ယူနတီ သတင္းေထာက္တင္ မဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္ဝင္ရင္လည္း က်ေနာ္ အေရးယူခံရမွာပဲ။

ေနာက္တခုက DVB သတင္းေထာက္ မခုိင္တို႔ကိစၥေပါ့။ ဒါေတြက်ေတာ့ ပုဂၢလိက တစ္ဦးခ်င္းနဲ႔ဆုိင္သြားတယ္။ ပုဂၢလိက တစ္ဦးခ်င္းနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ သူမ်ားအိမ္ကိုသြားတယ္။ သြားတဲ့အခါမွာ သတင္းေထာက္လို႔ သူမေျပာဘူး၊ အထဲေရာက္မွ သူ သတင္းေထာက္လို႔ ေျပာတယ္။ ၿပီးေတာ့ တစ္ေယာက္တည္း သတင္းသြားယူမယ့္အစား တရားၿပိဳင္နဲ႔လိုက္သြားတယ္ဆိုေတာ့ သူ႔ရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြမွာ တဘက္က အထင္မွားစရာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီဟာေတြ အားလံုးကို ျပန္ၿခံဳၾကည့္ရင္ က်ေနာ္က မီဒီယာေတြခ်ည့္ပဲကိုလည္း အျပစ္မတင္လိုဘူး။ အစိုးရခ်ည့္ပဲ တာဝန္ရွိတယ္လို႔လည္း မေျပာလိုဘူး။ သို႔ေသာ္ ဒါရဲ႕ ျပႆနာအေၾကာင္းရင္းကို က်ေနာ္တို႔က ရွာရမယ္ဆိုရင္ တစ္- ကေတာ့ လူငယ္ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ အယ္ဒီတာေတြ၊ သတင္းေထာက္ေတြအေနနဲ႔ က်င့္ဝတ္တို႔၊ ေနာက္တခါ သတင္းလုပ္ငန္း လုပ္တယ္ဆိုတာက -- လုပ္တာမဟုတ္ဘူးေလ။ သူ႔မွာရွိတဲ့ က်င့္ဝတ္ေတြ၊ ဥပေဒေတြ ရွိတယ္။ ဒါေတြအားလံုးကိုလည္း နားလည္ဖို႔ လိုတယ္။

ေနာက္တခါ အစိုးရဘက္ကလည္း ပိုၿပီးေတာ့မွ စာနယ္ဇင္းေတြရဲ႕ သေဘာသဘာဝကို နားလည္ဖို႔ လိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ထင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကေတာ့ တတ္ႏိုင္သမွ် အသေရဖ်က္မႈေတြ ဘာေတြနဲ႔ စဲြခဲ့တာ လံုးဝ မရွိဘူး။ ေဝဖန္လို႔လည္း စဲြတာ မရွိဘူး။

Bi မြန္းတည့္ေန ဆို က်ေနာ္တို႔က ဘာလို႔ စဲြလဲ၊ အခမ္းအနားက်င္းပမယ့္မနက္မွာ သူက ႀကိဳၿပီးေတာ့ သတင္းေရးေတာ့ ဒါကို လႈံ႕ေဆာ္သလိုျဖစ္လို႔ ေရးတာ။ ဒီအခမ္းအနားၿပီးမွ ေရးတယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ဘာမွ ေျပာစရာအေၾကာင္းမရွိဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ။  ။ အဲဒီေတာ့ တခုျပန္ေမးခ်င္တာက ဝတၱရားေႏွာင့္ယွက္မႈနဲ႔ စဲြတာလည္း ရွိတယ္။ က်ေနာ္က စဥ္းစားၾကည့္တယ္၊ သတင္းမီဒီယာဆိုတာလည္း စတုတၳမ႑ိဳင္ပဲ၊ မီဒီယာ သတင္းေထာက္ေတြ သတင္းယူဖို႔ သြားတာလည္း သူတို႔ ဝတၱရားပဲ။ မီဒီယာ ဝတၱရားကို အသိအမွတ္ မျပဳဘဲနဲ႔ ဌာနဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ ဝတၱရားကိုပဲ အသိအမွတ္ျပဳရာက်ေနတယ္။ အဲဒါကိုေရာ .

ဦးရဲထြဋ္။         ။ အခုနက DVG သတင္းေထာက္ ျဖစ္တဲ့ကိစၥကိုေပါ့ဗ်ာ။ အဓိက ဝတၱရားေႏွာင့္ယွက္မႈဆိုတာ။ ဦးေက်ာ္ဇံသာ က်ေနာ့္ကို ေတြ႔ခ်င္တယ္၊ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ခ်င္တယ္။ ေတာင္းခံလို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္က မေပးခ်င္လို႔ က်ေနာ့႐ံုးခန္းထဲမွာ က်ေနာ္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခင္ဗ်ား အတင္းဝင္လို႔ မရဘူးေပါ့။ ဒီသေဘာမ်ဳိးေပါ့။ အဲလိုျဖစ္တယ္ဆိုတာလည္း အဲလို ျဖစ္တာပဲ၊ သူ႔ရဲ႕႐ံုးခန္းထဲကို အတင္းဝင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ေျပာတာ- တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အျပန္အလွန္နားလည္မႈ၊ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ စည္းကမ္းရွိဖုိ႔ လိုတယ္။ ေနာက္ သူ႔ကို ေတြ႔ဖို႔ ေမးမယ္။ အဲဒီမွာလည္း DVB သတင္းေထာက္မွာလည္း အခုနက မခုိင္တို႔ ျဖစ္သလိုပဲ၊ ျပႆနာက သူတစ္ေယာက္တည္း သြားတာမဟုတ္ဘူး၊ သူက ဒီပညာေရးမႉးရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္ကို မေက်နပ္တဲ့ ေက်ာင္းသားမိဘကို အတူေခၚသြားတယ္။ ေခၚသြားတယ္ဆိုေတာ့ ဒါက သတင္းယူတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒီကိစၥကို ၾကားဝင္တာလားဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ကဲြကဲြျပားျပား မရွိဘူး။ မရွိေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ အရာရွိအေနနဲ႔ ေျဖဆိုဖို႔ ျငင္းဆန္တယ္။ ျငင္းဆန္လို႔ရွိရင္ ဘယ္သူမဆို ဦးေက်ာ္ဇံသာလည္း သိပါတယ္။ သူ႔႐ံုးခန္းထဲမွာ သူ႔ရဲ႕ ပိုင္တဲ့ေနရာျဖစ္သြားၿပီေလ။ ဒီထဲကို အတင္းဝင္ဖို႔ ႀကိဳးစားလို႔ သူ႔ကို အတင္းရပ္ၿပီးေတာ့မွ ေမးလို႔ ဒီလိုေတာ့ မရဘူးေပါ့။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန ဒုတိယ၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ကုိ ဦးေက်ာ္ဇံသာက ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းမႈ အျပည့္အစုံကုိ ဗီြအုိေအက ေနာက္ပုိင္းမွာ ဆက္လက္ ထုတ္လြင့္ေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)

http://burmese.voanews.com/content/ye-htut-kyaw-zan-tha-media-freedom-/1961280.html